Pierwsze doświadczenia w zakresie
realizacji przedsięwzięć wspieranych ze środków unijnych Służba Więzienna nabyła
jeszcze w okresie poprzedzającym akcesję Polski do Unii Europejskiej.
Były to przede wszystkim działania ukierunkowane m.in. na wzmocnienie struktur
wymiaru sprawiedliwości i podniesienie efektywności wykonania kary pozbawienia
wolności i tymczasowego aresztowania. Podejmowane wówczas działania
współfinansowane były ze środków programów PHARE 1998-2003, którymi zarządzał
Minister Sprawiedliwości.
W latach 2005-2008 Centralny
Zarząd Służby Więziennej był już samodzielnym administratorem projektu „Nowa
droga dla byłych więźniów” realizowanego w ramach Programu Inicjatywy
Wspólnotowej EQUAL na lata 2004-2006 i współfinansowanego ze środków
Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt obejmował realizację działań,
których celem była próba zbudowanie spójnego systemu służącego readaptacji
społecznej więźniów i przywracaniu ich na rynek pracy po zakończeniu odbywania
kary. Wsparcie w ramach projektu uzyskało łącznie ponad 500 kobiet i mężczyzn
odbywających karę pozbawienia wolności w 13 jednostkach penitencjarnych.
Wartość udzielonego wsparcia wyniosła blisko 8 mln zł. Realizując wspomniany
projekt Centralny Zarząd Służby Więziennej pełnił także funkcję Administratora
Partnerstwa na Rzecz Rozwoju, w którego skład wchodziły: Komenda Główna
Ochotniczych Hufców Pracy, Rada Naczelna Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej,
Zarząd Główny Polskiego Czerwonego Krzyża, Krajowa Rada Kuratorów oraz Stowarzyszenie
MONAR. Szczegółowe informacje o realizacji projektu były publikowane na
oficjalnej stronie internetowej poświęconej Programowi Inicjatywy Wspólnotowej
EQUAL - www.equal.org.pl.
Lata 2008-2014 to okres
realizacji przez Centralny Zarząd Służby Więziennej działań w ramach
Poddziałania 1.3.4 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013.
Obejmowały one realizację 4 projektów systemowych: „Podniesienie kwalifikacji
zawodowych funkcjonariuszy
i pracowników Służby Więziennej realizujących zadania związane z
przywięziennymi Klubami Pracy”, „Penitencjarny doradca zawodowy”, „Cykl
szkoleniowo-aktywizacyjny służący podniesieniu kwalifikacji zawodowych osób
pozbawionych wolności oraz przygotowaniu ich do powrotu na rynek pracy
po zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności” oraz „Aktywizacja
społeczno-zawodowa skazanych niepełnosprawnych oraz osób skazanych na karę
pozbawienia wolności na podstawie
art. 209 § 1 lub 207 § 1 Kodeksu karnego”. Celem głównym wspomnianych projektów
było udzielenie wsparcia osobom odbywającym karę pozbawienia wolności w celu
przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu poprzez przekazywanie umiejętności
zawodowych i prospołecznych ukierunkowanych
na ułatwienie powrotu do społeczeństwa po zakończeniu odbywania kary. Wsparcie
w ramach projektu uzyskało łącznie ponad 75 tys. kobiet i mężczyzn odbywających
karę pozbawienia wolności
w 128 jednostkach penitencjarnych. Wartość udzielonego wsparcia wyniosła ponad
104 mln zł. Szczegółowe informacje o realizacji projektów Programu Operacyjnego
Kapitał Ludzki były publikowane na oficjalnej stronie internetowej poświęconej
Programowi: www.funduszestrukturalne.gov.pl.
W latach 2012 - 2017 Służba
Więzienna podjęła się także po raz pierwszy realizację przedsięwzięcia wspieranego
finansowo ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2009-2014
w ramach Programu PL 17 pn. „Wsparcie Służby Więziennej, w tym sankcji
pozawięziennych”. Obejmował on realizację następujących projektów: „Realizacja
szkoleń podnoszących kompetencje społeczno-zawodowe więźniów oraz stworzenie
warunków ułatwiających podtrzymywanie więzi rodzinnych w celu zwiększenia
efektywności ich powrotu do społeczeństwa po zakończeniu odbywania kary”,
„Realizacja szkoleń kadry Służby Więziennej podnoszących kwalifikacje zawodowe
w celu zapewnienia właściwego poziomu stosowania kary pozbawienia wolności
zgodnie
z międzynarodowymi zasadami praw człowieka”, „Realizacja szkoleń kadry Służby
Więziennej ukierunkowanych na podniesienie umiejętności służących prawidłowemu
wykonywaniu obowiązków służbowych”, „Wzmocnienie systemów ochrony jednostek
penitencjarnych w oparciu o Grupy Interwencyjne Służby Więziennej”, „Utworzenie
i wdrożenie systemów teleinformatycznych służących podniesieniu poziomu
zarządzania jednostkami penitencjarnymi”, „Wzmocnienie sprzętowe
i modernizacja systemu kształcenia kadry Służby Więziennej w ramach szkół
resortowych”, „Upowszechnienie stosowania kar nieizolacyjnych i środków
probacyjnych w systemie sądownictwa karnego”. Działania w ramach projektów ukierunkowane
były głównie na udzielanie wsparcia kadrze wymiaru sprawiedliwości w zakresie
podniesienia umiejętności zawodowych służących właściwemu wykonywaniu
obowiązków służbowych w celu przestrzegania zasad humanitarnego wykonania kary
pozbawienia wolności. Całość przedsięwzięcia realizowana była we współpracy z
norweską służbą penitencjarną. Szczegółowe informacje o realizacji projektów w
ramach Programu PL 17 Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014 były
publikowane na oficjalnych stronach internetowych poświęconych Programowi: www.eog.gov.pl oraz https://sw.gov.pl/strona/Norweski-Mechanizm-Finansowy-2009-2014.
W latach 2016 – 2021 na mocy
porozumienia zawartego z Ministrem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Centralny Zarząd Służby Więziennej realizował kolejny projekt systemowy
pn. „Podniesienie kwalifikacji zawodowych więźniów w celu ich powrotu na rynek
pracy
po zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności”. Przedmiotowy projekt
realizowano w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój na lata
2014-2020. Głównym celem podejmowanych przez Służbę Więzienną działań był
wzrost aktywności zawodowej i społecznej więźniów oraz zwiększenie ich
zdolności do zatrudnienia. Nabycie przez skazanych nowych umiejętności
zawodowych miało przyczynić się do wzrostu ich szans na wyjście z obszaru
szczególnie zagrożonego wykluczeniem społecznym i spowodować płynne oraz aktywne
odnalezienie się na rynku pracy po opuszczeniu jednostki penitencjarnej. Ostateczna
wartość projektu opiewała na kwotę
129 291 682,28 zł. Liczba więźniów objętych wsparciem w
programie wyniosła 50 094 osób, które ukończyły 4 163 cykli szkoleniowo –
aktywizacyjnych. Spośród osadzonych objętych wsparciem zatrudnienie znalazło
36 358 osób. Szczegółowe informacje o realizacji projektu w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza-Edukacja-Rozwój były publikowane na oficjalnych
stronach internetowych poświęconych projektowi: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/
oraz https://sw.gov.pl/strona/power-2014-2020.
W listopadzie 2020 r. Centralny
Zarząd Służby Więziennej w partnerstwie ze Szkołą Wyższą Wymiaru
Sprawiedliwości oraz norweskim więziennictwem rozpoczął realizację projektu pn.
Pilotażowe kompleksy penitencjarne” w ramach Programu Operacyjnego
„Sprawiedliwość” finansowanego
ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021. Przewidywany
koniec realizacji przedsięwzięcia to kwiecień 2024 r. Głównym celem Projektu
jest realizacja innowacyjnych działań zmierzających do poprawy funkcjonowania systemu
penitencjarnego w Polsce i mających na celu zmniejszenie poziomu powrotności do
przestępstwa. Zakres zadań został określony w wyniku współpracy z Partnerami Projektu
i zakłada wdrożenie trzech uzupełniających się modułów pozwalających na
osiągnięcie zakładanych rezultatów. Wspomniane moduły to: „Pilotażowe kompleksy
penitencjarne”, „Modernizacja systemu szkolenia kadry Służby Więziennej” oraz „Narzędzie
służące analizie ryzyka powrotności do przestępstwa”. Z uwagi na partnerski
charakter Projektu
w ramach każdego modułu zakłada się organizację licznych działań bilateralnych
z udziałem Partnerów Norweskich. Zakres zadań partnerskich został określony w
ramach umowy partnerskiej. Działania planowane do realizacji w ramach projektu
ukierunkowane są na utworzenie optymalnych warunków odbywania kary pozbawienia
wolności poprzez budowę nowej infrastruktury i rozwój odpowiednich programów
rehabilitacyjnych dla więźniów, a także maksymalizację korzyści płynących z
udzielonego wsparcia poprzez przemodelowanie systemu szkolenia kadry Służby
Więziennej tak, aby możliwe było opracowanie nowych programów szkoleniowych dla
personelu więziennego oraz wdrożenie
ich do programu nauczania Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości. Szczegółowe
informacje
o realizacji projektu zawarte zostały na oficjalnych stronach internetowych
poświęconych projektowi: Pilotażowe kompleksy
penitencjarne - Projekt (pilotazowekompleksypenitencjarne.pl) oraz Norweski
Mechanizm Finansowy 2014-2021 - Służba Więzienna (sw.gov.pl).
Od 2021 r. Centralny Zarząd Służby Więziennej
uczestniczy aktywnie w pracach
nad przygotowaniem założeń Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju
Społecznego 2021-2027 (FERS). Złożone przez więziennictwo propozycje obejmują w
szczególności realizację działań szkoleniowo aktywizacyjnych mających na celu
przygotowanie osób skazanych do
skutecznego powrotu na rynek pracy po zakończeniu odbywania kary pozbawienia
wolności. Realizacja cykli szkoleniowo-aktywizacyjnych oparta zostanie na
organizacji kursów o charakterze zawodowym wraz
z elementami obejmującymi m.in. aktywizację zawodową, obsługę komputera oraz
zasady udzielania pierwszej pomocy medycznej. Mając także na względzie zdiagnozowane wśród potencjalnych
uczestników wsparcia potrzeby związane z przeciwdziałaniem hazardowi
patologicznemu, poszerzono zakres aktywizacji zawodowej o indywidualne oraz
grupowe oddziaływania mające na celu przeciwdziałanie lub wyeliminowanie tego
rodzaju uzależnienia. Nowym elementem będzie także poszerzenie oferty
skierowanej do osadzonych o elementy skupione na przeciwdziałaniu wykluczeniu
cyfrowemu obejmujące m.in. szkolenia z zakresu użytkowania komputerów
osobistych wraz
z użytkowaniem powszechnie wykorzystywanych narzędzi, a także korzystania z
zasobów Internetu
w zakresie właściwym do przeprowadzenia w warunkach izolacji więziennej, ze
szczególnym uwzględnieniem tematyki związanej z rynkiem pracy, poszukiwaniem i
podjęciem zatrudnienia. Szczegółowe informacje nt. Programu można zaleźć na
oficjalnej stronie internetowej: Fundusze
Europejskie dla Rozwoju Społecznego - Ministerstwo Funduszy i Polityki
Regionalnej (power.gov.pl)